10. Cunninghamia lanceolata (Spiesden)
Deze bijzondere naaldboom heeft de naam Spiesden en is zo vernoemd omdat de toppen van de naalden zeer scherp zijn. Het is een boom die zelden in arboreta is aangeplant, maar Von Gimborn was er al vroeg bij. Het was een gok, want vaak bleek dat de soort op onze breedtegraad niet winterhard is.
Dat ons exemplaar de winters goed doorstaat is toeval. De Spiesden komt in een enorm areaal in China voor, van laagland tot in de bergen. Alleen materiaal verzameld in de bergen is voldoende winterhard, maar er werd voorheen ook veel aangevoerd uit het laagland en die bomen hielden het niet uit in onze winters.
Het eerste wat opvalt is dat de boom omgeven is door een dik tapijt van afgevallen, bruine takken, vaak met een tot drie kegels aan de toppen. Hoewel het daarom lijkt dat de boom het niet naar zijn zin heeft, is dit de natuurlijke manier van veroudering. Elk jaar stoot de boom takken af die drie tot vijf jaar oud zijn. Die takken zitten dan ook nog vol met oude naalden. Bijzonder is ook dat het hout een enorme bestendigheid heeft, zoals bijvoorbeeld tropisch hardhout. Het is dan ook geen wonder dat ze in China ook op grote schaal werden aangeplant voor houtproductie. Zelfs werden oude stammen uit de bodem opgegraven van bomen die al tientallen jaren begraven lagen. Het hout bleek nog volledig intact en gaf ook nog de bijzondere geur af, die bekend was van vers spiesdennenhout. De veelvuldige toepassing van het hout voor doodskisten is daarom niet zo verwonderlijk. Eveneens is het geen wonder dat de waarde van dit hout tot grote hoogte steeg.
De wetenschappelijke naam van de spiesden is Cunninghamia lanceolata, waarbij de geslachtsnaam vernoemd is naar James Cunningham, een Britse arts in dienst van de East India Company. Hij verzamelde de toen nog onbekende boomsoort in de jaren tussen 1701 en 1703. Het tweede naamdeel “lanceolata” verwijst naar de lancetvorm van de naalden. De soort is onder andere verwant aan de mammoetbomen en moerascipressen. Getuige daarvan is de prachtige bast, die in smalle, verticale repen afbladdert. Op het eerste gezicht lijkt de Spiesden wel wat op de Slangenden, waarmee deze videoroute begon. Daarom is de Spiesden een waardig topstuk in onze collectie.
