Plantenlabels

Labels

Zoals in elke museale collectie worden ook in het bomenmuseum “de stukken” voorzien van een paar gegevens die iets zeggen over de identiteit. In een plantencollectie en dus ook in het bomenmuseum, is een centrale plek ingenomen voor de wetenschappelijke naam van de struik/boom. Die wordt weergegeven met een doorgaans blauw aluminiumlabel (rood voor bedreigde soorten) dat in de struik hangt, of bij een boom aan de stam is bevestigd of aan een laaghangende tak. 

De wetenschappelijke naam is vaak een naam van de soort, waartoe de struik/boom behoort in Latijn en bestaat dan uit 2 delen. Een van de opmerkelijkste fijnsparrensoorten is de Servische spar, waarvan de gelatiniseerde wetenschappelijke naam luidt: Picea omorika (deze wordt meestal cursief geschreven). Hierin staat het eerste naamdeel Picea voor het geslacht van alle fijnsparsoorten en het tweede deel, omorika, staat voor die ene soort, de Servische spar.

Het kan ook voorkomen, dat een struik/boom een vertegenwoordiger is van een speciale door mensen gemaakte selectie uit een natuurlijke soort of van een kunstmatige (niet in de natuur ontstane) kruising van 1 of meerdere soorten. Dan staat er achter de gelatiniseerde  dubbelnaam een volgende aanduiding tussen enkelvoudige aanhalingstekens (bijv.: Cephalotaxus harringtonii ‘Gimborn’s Pillow’). Dat is de z.g. cultivaraanduiding, afgeleid van het woord “cultivar”, een samentrekking van de term “cultivated variety” of wel een in cultuur ontstane variëteit. De cultivaraanduiding wordt niet cursief geschreven.

Soms zijn dergelijke cultivars geselecteerd uit de nazaten van complexe kruisingen van twee of meer soorten en is er dus niet meer te stellen dat het nog om een natuurlijke soort gaat. In dat geval bestaat het gelatiniseerde naamdeel alleen nog uit de geslachtsnaam (zie boven) en meteen daarachter de cultivaraanduiding (voorbeeld: Rhododendron ‘Nicholas’).

De cultivaraanduiding is soms ook een Latijnse kreet, vooral bij oude, historische cultivars, maar het merendeel is gesteld in een moderne taal omdat gelatiniseerde cultivarnamen niet meer toegestaan zijn voor nieuwe cultivars (er is een heuse internationale naamgevingscode voor cultivars, net als voor namen van natuurlijke soorten).

Het label toont ook de Nederlandse naam van de soort of de soort waaruit de cultivar is geselecteerd, indien voorhanden. Veel exotische planten hebben natuurlijk geen Nederlandse naam.

Linksboven staat de wetenschappelijke naam van de plantenfamilie, waartoe de soort behoort of de de soort waarvan de cultivar is afgeleid. De Servische spar, behoort tot het plantengeslacht van de fijnsparren (Picea, zie eerder) en het hele geslacht Fijnsparren hoort weer toe aan een plantenfamilie, waarin de fijnsparren zijn samengebracht met hun naaste verwanten, zoals de dennen (Pinus), de lariksen (Larix) en de zilversparren (Abies). De familienaam wordt veelal gebaseerd op een van de geslachten die in de familie zijn samengebracht, eindigend met een aparte uitgang (vaak -ceae). Zo heet de familie waar het geslacht van de fijnsparren bij hoort, de Dennenfamilie met de gelatiniseerde naam Pinaceae.

Rechtsboven staat het unieke z.g. “accessienummer” waaronder de plant is opgenomen in de collectiedatabase en waar alle overige gegevens aanhangen.

Rechtsonder in klein schrift het vaknummer waar de plant in staat en een loopnummer (interne code voor de meer exacte plaats in het vak). Vooral nuttig voor het collectiebeheer.

Ten slotte staat er op het label van natuurlijke soorten (dus niet bij cultivars) het verspreidingsgebied.

Lasergraveerder en labelservice

In de periode voor de verzelfstandiging van het bomenmuseum (eerst nog als Von Gimborn Arboretum) werden de bomen en struiken voorzien van blauwe aluminiumlabels. Utrecht Universiteit heeft daarna nog geruime tijd deze labels op aanvraag voor ons kosteloos aangemaakt, totdat het grootste deel van de bomen en struiken van een naamlabel waren voorzien. Daarna heeft het museum zelf een lasergraveerder gekocht om in eigen beheer de labels te maken.

Er bleek al snel interesse voor deze manier van labelen bij andere arboreta. Feitelijk kan gesteld worden dat kunststoflabels nog nooit hebben voldaan aan significante duurzaamheidscriteria en zullen dit ook nooit doen. Vandaar dat gekozen is voor continuïteit van de aluminiumlabels, die zeker 30 jaar mee gaan en zelden beschadigd raken. Inmiddels zijn er al meerdere arboreta, die van ons labels afnemen (Stichting Tuinbouwschool Frederiksoord, Diergaarde Blijdorp, het Lindenarboretum, Kasteeltuin Hemmen en het Belmonte Arboretum) en er staan meerdere geïnteresseerden in de rij.

Het labelaanbod:

Voor geïnteresseerden in deze vorm van labeling van een plantencollectie kunnen wij in de basis het een label maken voor €3.50 (ex BTW) met de volgende eigenschappen & service:

  • een geanodiseerd aluminiumlabel in enkele kleuren (bijv. Blauw, Rood, Zwart, alles mat), achterzijde aluminiumkleur (indien ook de achterzijde de draagkleur krijgt, kan de prijs iets hoger uitvallen)

  • zeer lichtgrijs-witte gelasergraveerde tekst bestaande uit door de aanvrager gewenste gegevens, waaronder minimaal de plantennaam. De teksten/termen moeten in een vastgesteld Excelformat worden aangeleverd. Dit gebeurt i.o.m. de uitvoerder van de opdracht.
  • afmeting: 10 cm breed, 7 cm hoog, 1 mm dik. Afwijkende maten mogelijk, waarbij de prijs iets hoger of lager kan uitvallen dan boven genoemd.
  • logo of QR-code is mogelijk, maar maakt het label iets duurder. De onderste grens van leesbaarheid van een QR-code moet per aanvraag vastgesteld worden.

  • alle wetenschappelijke en vaak ook de cultivaraanduidingen worden gecontroleerd op nomenclatorische prioriteit en schrijffouten en de aanvrager kan besluiten de voorgestelde “correcties” te accepteren of niet over te nemen. Deze service is bij de prijs inbegrepen.

  • de levertijd wordt in overleg ingeschat. Variabelen die dit bepalen zijn o.a. de beschikbaarheid van het aluminium op de internationale markt, de voorraad van de leverancier, de doorlooptijd van al in productie zijnde bestellingen en de hoeveelheid gegevens op het label (i.v.m. de vaststaande snelheid van het graveren van tekens).

  • voor elke opdracht wordt eerst door het NBG een offerte opgemaakt alvorens productie kan starten, na offertegoedkeuring door de aanvrager.
Offerte aanvragen

Bezoek ons op Facebook | Velperengh 13, 3941 BZ Doorn | info@bomenmuseum.nl